Archivo de la categoría: dehistoria

25N. Aos ollos de dehistoria

p044_0051

Cada día pasan polas nosas máns un feixe de documentos históricos, a maioría relativos a situacións e lugares cotiáns. Asuntos alegres ou tristes, todas as cousas da vida teñen acollida nun escrito público ou privado e no traballo da Historia é doado dar con elas.

Un deses temas que de cando en vez agroma nos papeis é o da violencia machista.

E é curioso porque o atopamos en escritos e libros dos séculos medievais e modernos, que son os que mais miramos nestes últimos meses (polos encargos que temos).

Dado que acostumamos a pensar neses tempos como violentos e, desde logo, nada dados a igualdades e feminismos, porqué chaman a nosa atención estas referencias? Pois por unha banda porque a maioría fan alusión ás historias de mulleres que presentaron denuncia ante a xustiza e por outra porque os textos deixan ver que xunto ao silencio complice dalguns había tamén reproche social a estes comportamentos. Si, os antigos nunca deixan de sorprendernos.

Pode que as solucións que as sociedades antigas daban á violencia exercida ás mulleres non sexan satisfactorias aos nosos ollos, pois estaban dentro das súas lóxicas legais e culturais, pero isto non quere dicir que fosen tolerantes con estes comportamentos. Antes ao contrario.

Poñamos un exemplo, Xoán Afonso de Tenorio, mercador ourensán, foi condeado en 1465 a recoñecer públicamente que batera repetidamente á súa muller e tivo que ofrecer bens que avalasen o seu compromiso de non volver a facelo; so así Elvira Rodríguez volvería con el. Pode parecer un castigo leve pero o certo é que a condena pública e a fianza deberon marcar a este home de por vida nun contexto social e económico pechado, como é o dunha vila galega medieval.

Asi pois, había homes que batían nas mulleres pero é evidente que a vida penada -como a chama o documento- de Elvira non era abertamente consentida pola súa comunidade.

Isto vemolo tamén en contextos de violencia extrema e xeralizada, como os tempos previos á Guerra Irmandiña. Daquela Tareixa Gómez obtivo unha importante sentenza ao seu favor. Denunciou en 1458 a Xoán -criado de Xoán de Novoa, fidalgo- porque estando ela mansa et segura e non fasendo mal nen nojo a persoa alguna, porque mal devese reçeber, el mencionado Juan aderençara a ella et a tomara por los cabellos e a levara arrastro por dormir con ela. Foi o seu valor á hora de facer a denuncia e o compromiso das testemuñas (2 homes) o que condenou ao criado.

E coma estes, hai moitos casos nos documentos galegos, que falan dunha lacra social que aínda que exista de sempre non foi consentida por sistema, e disto temos que tirar exemplo.

Tamén hai noticias -máis dispersas polo tipo de documentos que manexamos non porque non sucederan- a situacións de acoso, violacións e mesmo asesinato, dentro dos ámbitos máis cotiáns. Aquí, denunciar era máis dificil pois ao careceren de plena capacidade legal, as mozas e mulleres casadas non podían acudir aos tribunais directamente pero tamén hai historias que son exemplo aínda hoxe.

Coñecemos, por tanto, só algunhas das historias de vida marcadas pola violencia, a desigualdade e o machismo e podemos recuperar algunhas noticias dispersas, ás veces pouco máis que un nome e un suceso.

Así a lectura destes documentos deixa un sabor agrio e o corazón encollido. Temos os nomes e as historias e podemos imaxinar outras cousas delas pero pouco máis temos para render homenaxe á resiliencia, memoria e coraxe destas mulleres ou para traer ao presente historias como a de Catarina de Lermo, veciña da parroquia de San Xoán, asasinada en 1568 por Francisco Rodríguez, procurador de causas na cidade de Santiago.

Non podemos evitar a presenza destes feitos nos documentos históricos que hoxe temos, porque o pasado xa pasou. Gustaríanos, iso si, que non estiveran naqueles que queden da nosa sociedade, que o noso tempo estea connotado por un comportamento alleo aos nosos valores. Está na nosa man.

O «making off» do Tesouro de Francisco Asorey

O TESOURO

Hai uns meses, traballando nun proxecto de dinamización do comercio compostelán atopamos unha entrevista a Manuela Sánchez a muller que serviu de modelo para a moza de O Tesouro, unha das obras máis coñecidas do escultor cambadés Francisco Asorey. Este primeiro Día das Artes Galegas, aínda que dedicado ao Mestre Mateo, é unha boa oportunidade para dar a coñecer esta curiosa perspectiva dunha das pezas senlleiras do noso patrimonio artístico.

 

Conta Manuela Sánchez, que en 1955 estaba xa casada e vivía en Montevideo, que o escultor fixouse nela un día de 1925 cando se cruzaron en San Roque. Ela traballaba por alí, como costureira ganando un xornal de 5 reais diarios; el tiña o seu estudo nas proximidades.

A inspiración foi instantánea pois aínda non chegara ao obradoiro cando lle chegou recado de que Don Paco quería que fora a modelo dunha das súas obras. Para a moza a proposta era insólita pois non sabía ben en que consistiría o oficio pero o artista era ben coñecido e querido no barrio asi que aceptou. Iso si, iría acompañada dunha muller maior, para calmar os medos da familia.

Durante tres meses acudiu diariamente ao estudo do escultor e ao cabo, naceu esta obra icónica da nosa cultura.

Podedes ler a entrevista completa que lle fixeron a Manuela en La Noche.

E revisar a obra do escultor da Raza na web da Asociación Cultural Francisco Asorey

Como pode a historia axudar ao teu negocio?

IMG_20150303_110556

O correcto tratamento do pasado dunha empresa pode marcar un antes e un despois á hora de posicionarse no mercado e ganar a preferencia dos clientes. As pequenas historias dun negocio, as persoas que as protagonizaron, os seus éxitos e desafíos … achegan a unha marca valores de proximidade e conexión co local e persoal; poden transformar un  produto neutro nalgo único e singular, claramente identificable.

Poñamos un exemplo sinxelo: estas pensando en renovar esa navalla tan querida que usas nas merendas e saidas campestres. Cales son as opcións en que pensas?
A maioría de nós pensaría inmediatamente ben na famosa navalla suiza ou ben nunha peza procedente dun obradoiro tradicional (Taramundi, por poñer un caso).
Ben, pensemos: que é o que distingue a estes dous produtos do resto da súa competencia?
Que, cando pensamos neles, proxectan conceptos ligados á calidade e á tradición pois é a permanencia do produto no tempo o que garante que é bo. Doutro xeito, os coitelos terían deixado de venderse e o negocio tería pechado.
Os produtos alimentarios son os que máis tradicionalmente aproveitaron estas connotacións derivadas do pasado e a tradición para consolidar a imaxe de marca pero o certo é que hoxe son cada día máis os sectores que aproveitan este input á hora de desenvolver estratexias de diferenciación.
E ti como o ves?

Oferta: Explora a túa historia familiar a partir de 100 €*

abuelosMoitos dos nosos amigos e clientes expresan a miúdo a súa curiosidade polos detalles da vida dos nosos avós e avoas, o seu interese por elaborar a súa árbore xenealóxica ou a ilusión que lles faría coñecer mellor os pormenores da súa historia familiar (profesións, contextos, lugares, etc.)

Cando a historia familiar se entende como algo máis que a xenealoxía da liña paterna (que é o máis comúnmente feito) vemos como aparecen ante os nosos ollos, con moita claridade as parentelas, os oficios, os testamentos,  os lugares … mesmo eses obxectos arrinconados en armarios e faiados teñen outro significado.

Por isto, e visto que entre a nosa clientela o deseño da árbore xenealóxica é un encargo preferido para ocasións especiais como o Día do Pai ou da Nai, encontros familiares e cousas similares (que sempre hai motivo para unha festa e un agasallo) queremos ofrecervos a posibilidade de comezar esa aventura.

Canto pode costar un traballo así? É imposible dicilo a priori, pois a investigación pode alongarse tanto como a túa propia curiosidade; o que sí podemos ofrecervos é un «bono» por valor de 100 € que, para aquelas familias procedentes da maior parte das freguesías da diócese de Santiago, cunde moito.

Queres saber se a túa parroquia está entre esas que poden beneficiarse desta oferta? Consulta na web do Arquivo Histórico Diocesano de Santiago  e  se os libros están aquí, estás de sorte, ponte en contacto con dehistoria e te axudaremos.

 

* IVE non incluído (21%)

10 anos, 100% de éxitos

logotartaUnha parte pouco coñecida do noso traballo é a elaboración de estudos históricos a medida. A nosa clientela buscanos para apoiar reclamacións ante a xustiza, dignificar tradicións locais ou xustificar dereitos históricos ante as administracións.

Asociacións xestoras de montes comunais, agrupacións de produtores, entidades veciñais, concellos, particulares…podemos exhibir con orgullo unha ratio dun 100% de éxito de efectividade dos nosos servizos.

Grazas aos nosos informes foi posible, por exemplo, probar e legalizar fronteiras históricas entre comunidades de montes, salvar da piqueta algunha vivenda fidalga mediante a súa declaración como BIC, recuperar e renovar dereitos antigos sobre augas ou camiños, consolidar e protexer tramos históricos do Camiño de Santiago …

O documento histórico é proba tanto nos tribunais como na administración. Pero falamos de asuntos serios e, ás veces de moito diñeiro, asi que aquí non valen as ocorrencias nin as historias enredadas. Unha investigación científica e rigorosa é o que permite achar as escrituras axeitadas e a súa contextualización e interpretación acaída. É así que os escritos e os informes periciais acadan o seu valor de testemuño irrefutable con valor efectivo.

Velaí a clave do noso traballo: 100% científico=100% exitoso