A percepción sobre o clima e as consecuencias del na vida cotiá das persoas mudou considerablemente.
Casualmente nestes días nos que miramos con certa ansiedade aos ceos na busca do sol, supostamente primaveral, estamos revisando unha morea de documentación do século XVIII. Son sobre todo documentos relativos á cidade de Santiago aínda que seguramente algunhas das esceas que retratan poderían situarse noutros moitos lugares do pais.
Cunha certa frecuencia, as veces moi seguidos, houbo nese século anos de choivas copiosísimas. Diluvios e tormentas, como dín os documentos. Moi húmidos foron os anos 1710, 1768, 1769 e 1782 e aínda viría algún mais ata ben entrado o século XIX. Neste último ano, pechouse un ciclo de 18 meses de choivas seguidas que provocaron a destrución das colleitas e, finalmente, fame, andazos, emigración ás cidades na busca de alimento e moitas mortes.
Calquera que teña buceado nos libros parroquiais deste século recoñece os sinais: noticias de persoas atopadas mortas nas rúas ou na porta das igrexas, familias devastadas (polo xeral primeiro os cativos, as veces un tras doutro con a penas días de diferencia)… Outros documentos proporcionan relatos moi descritivos que falan de persoas macilentas e esfameadas que chegan das aldeas, que se amorean para darse calor e recibir pan ou caldo.
En Santiago, cidade sempre pintoresca, aínda tiñan que soportar a imaxe dun cemiterio no centro mesmo do pobo, na praza da Quintana; neses tempos tan saturado que non era visión agradable. Moito protestaron as monxas de San Paio por isto!.
Nos anos malos, a primeiros de maio, as xentes comezaban a temer o peor. É o momento das primeiras rogativas. Os santos protectores son o único amparo pero tamén entre eles hai unha certa xerarquía. Sempre, e en primeiro lugar, a Virxe da Cerca, padroa popular de Compostela. Xa para finais de mes, se non resultaba efectiva, era a ocasión de Santa Susana e a súa reliquia. De ser necesario, en xuño apelábase á bondade do Apóstolo, último recurso que non podía menos que axudar á súa veciñanza.
Os diluvios traían, meses despois, situacións de emerxencia e a cidade respondía con solidariedade: doazóns de gran, implementación de repartos de comida desde as entidades eclesiásticas e confrarías, habilitación de refuxios nos edificios que podían acoller xentes (as veces mesmo nas ruinas, como o claustro do antigo mosteiro de San Pedro)…
Eso si, había bastante bo humor, cando menos unha vez que a vida volvía á normalidade, como delata un informe do propio concello:
la mayor parte del año, por los continuos diluvios de agua que le inundan correspóndele muy bien la descripcion que un autor satírico hizo de ella:
no hay aqui primavera, ni estío
ni otoño hay; todo es invierno frío.
El mar, los montes y profundidades
exhalan vientos, nieblas y humedades
y estos vapores en el Aire unidos
bajan en densas lluvias convertidos
Con este ripio, efectivamente un tanto irónico, quedamos para outro día. Se a cousa continúa falaremos da orixe das nosas queridas katiuskas e a relacion que gardan co mismísimoDuque de Wellington, heróe de Waterloo.