Archivo de la categoría: Aplicacións turísticas

Paraxes históricas: Ponte Maceira

vista xeral da Ponte maceiraA nosa paisaxe está fondamente humanizada. Fálanos das experiencias e forma de vida das xentes doutro tempo; eles e elas condicionaron e crearon a súa aparencia actual. Os campos, os camiños, mesmo as cores permiten ler e sospeitar as trazas da vida no pasado.

As veces temos tan interiorizados os lugares nas que transcorre a nosa vida que esquecemos o que hai por debaixo. Compre, xa que logo, pararse un pouco e traer á mente eses testemuños mudos.

Neste inverno diluvial convidamosvos a recoñecer esta paraxe próxima a Santiago: A Ponte Maceira. E, por que non!, a facer unha escapadiña aproveitando a próxima tarde soleada.

Esta ponte de orixe medieval é o espazo máis recoñecible dun feito histórico que acadou sona lendaria: o encontro de Ponte Maceira e a batalla de Altamira.

Indo desde Santiago pasamos os seus fitos máis senlleiros: o vello camiño a Fisterra, a ponte e aldea de Augapesada -onde se concentraron os exércitos nobiliarios-, a Costa de Mar de Ovellas -polo que subiu con sorprendente rapidez unha enorme mesnada-, Carballo -onde se cruzan os camiños- e a Ponte Maceira -onde dous exércitos loitaron con desesperación-.

Á volta, deixando atrás o elegante pazo de Gasamáns é imprescindible un paseiño polas ruinas das torres. Ao seu pe tivo lugar a batalla definitiva que foi, con todo, unha mais das moitas nas que se liaron os arcebispos e os cabaleiros da terra.

Aqui tendes un singular recurso patrimonial, invisible pero disposto a que nós o aproveitemos. Que teñades un bo día!!

 

A posta en valor do patrimonio nas cidades

O paso do tempo reflíctese nas paisaxes urbanas pola presenza de espazos, edificacións e costumes que aportan a barrios e rúas unha persoalidade diferenciada que fala de feitos, proxectos e sonos, presentes e pasados. De todos eles podemos tirar conclusións das que aprender e valores que interiorizar.

Con todo, é curioso ver como só os lugares considerados monumentais ou históricos polos académicos ou xestores turísticos merecen unha posta en valor ou un esforzo de recoñecemento. É evidente que, ao comparalos, os barrios e rúas de moitas vilas e cidades non deixan de ter un «valor artístico» secundario pero non é menos certo que poderían ser obxecto dunha atención máis concreta da que se derivarían beneficios non só económicos senón tamén sociais.

Prazas e barrios teñen moitas veces  unha monumentalidade diferente, a que nace do día a día, da convivencia e das rutinas e necesidades cotiás e é esa ausencia de grandes fitos, a interiorización desa paisaxe popular que non se apreza porque forma parte da vida e da memoria da veciñanza o que leva á súa frecuente minusvaloración.

A súa posta en valor leva consigo non só unha percepción máis positiva do espazo cotián por parte das xentes que alí viven senón que tamén pode servir de inicio a dinámicas beneficiosas como a sensibilización sobre a necesidade de conservar e protexer esas zonas ou un apoio ao tecido económico local a través do desenvolvemento de iniciativas turísticas sustentables e de baixo impacto.

Estas son as forzas que moveron este pequeno proxecto dun Roteiro polo Barrio de San Pedro de Santiago de Compostela, que ten o privilexio de incorporar no seu territorio espazos patrimoniais catalogados dobremente Patrimonio da Humanidade: é un barrio histórico da cidade de Santiago atravesado polo máis antigo e recoñecido dos Camiños de Peregrinación a Compostela, o Camiño Francés.

É un barrio singular, recoñecido pola súa forte identidade e dinamismo, que conta cun patrimonio construído que podería cualificarse como un tanto insólito por canto nel conviven espazos e edificacións dunha monumentalidade innegable (como o Centro Galego de Arte Contemporánea ou o complexo de San Domingos de Bonaval) ao carón de vivendas populares, rúas de labiríntico trazado ou dun dos cruceiros máis antigos de Galicia.

Foi decisión da Asociación Veciñal poñer en valor este legado para que a veciñanza puidese velo con outros ollos, para dignificalo e para facer del un recurso co que apoiar ao tecido económico e as labores de protección e conservación.

Un esforzo meritorio digno de ser imitado, tanto na filosofía que o move como no resultado final co que nos colaboramos e que nos gustaría tivese continuidade.

 

 

Turismo e patrimonio

capiteis ribeira sacraA chegada da primavera é unha boa razón para sair e coñecer máis de preto a riqueza do noso patrimonio. É tamén unha boa oportunidade para que entidades e comunidades locais fagan un esforzo por achegar o seu legado material e inmaterial tanto á veciñanza como ás xentes que veñen de lonxe.

En efecto, o turismo que toma como referente o patrimonio (artístico, ambiental ou etnográfico) pode constituírse como unha fonte de riqueza para os nosos pobos e de valores positivos para toda a cidadanía. Agora ben, debe concibirse pensando na súa sustentabilidade e no futuro das comunidades que o proxectan: humildade ante o que nos foi legado, interese por unha protección coidadosa e un mellor coñecemento deben ser as bases sobre as que se apoie calquera iniciativa deste tipo.

O turismo baseado no patrimonio non necesariamente precisa de obras ou custosos proxectos de rehabilitación e posta en valor; ás veces compre un pouco de imaxinación e, sempre, un mellor coñecemento dos bens culturais, naturais e inmateriais. Non abonda unha recopilación superficial de datos ou unha descrición básica do que calquera pode ver a simple vista.

A posta en valor non debe contentarse co beneficio económico derivado da chegada dos visitantes, debe aspirar a despertar neles sentimentos sobre a súa identidade, o seu compromiso coa conservación e protección do patrimonio, a admiración pola complexidade do pasado e a súa influencia na nosa vida e no que nos rodea.

É a investigación, a busca de novos datos e interpretacións, o que aporta calidade e novo valor aos espazos e obxectos do pasado; nela reside a mellor ferramenta para facer deles un instrumento que permita crear riqueza e futuro.

Visto nun contexto amplo e comprensible ata o muíño máis sinxelo se nos presenta como unha peza única e singular, irrepetible e admirable.

As novas tecnoloxías -e o seu crecente uso por parte da cidadanía- permiten hoxe en día novas aproximacións neste tipo de iniciativas; permiten implementar, por exemplo, roteiros e contidos que se desenvolven sen impacto visible e que poden ser adaptados a todo tipo de usuarios e usuarias.

Nesta primavera, que chega vizosa e algo adiantada, queremos compartir con vós novamente un dos nosos traballos neste campo. Así, na Factoría dehistoria, ofrecemosvos catro roteiros (un por provincia), propostas innovadoras para visitar, gozar e aprender en outros territorios do noso pais.

 

AS ORIXES DA FEIRA DE SAN MARTIÑO EN FRANCOS (TEO)

entrada a carballeira de Francos

Quen nos ía dicir que acabariamos descubrindo que esta feira é máis antiga do que pode parecer?

A investigación -encargo do Concello de Teo– foi complicada por canto as fontes informativas son escasas e dispersas. Con todo, cuns documentos e outros, fomos quen de reconstruír con rigor (o método científico ante todo) a apaixonante orixe deste evento e mesmo de recuperar datos fiables da súa evolución ata o s. XX.

Descubrimos que, en realidade, no lugar de Francos se celebraban cada ano 3 feiras. Tiñan lugar os días de Pascua de Ramos, Pascua do Espírito Santo (o luns de Pentecostés) e o día de San Martiño (11 de novembro), que todas comezaron a organizarse nos anos centrais do século XVI, que cada unha duraba dous días e, mesmo, que as feiras de primavera se orientaban sobre todo ao trato do gando vacún mentres que o San Martiño sempre preferiu o cabalar.

Todas se desenvolveron con bastante éxito ata o s. XIX cando as feiras de primavera esmoreceron ata desaparecer.
Hoxe so queda o San Martiño que foi quen de adaptarse aos novos tempos sen perder a súa esencia gandeira e labrega. É asi como intentará acadar o título de Festa de Interese Turístico Galego.

Na Factoría dehistoria atoparedes un resumo dos resultados da investigación.

 

O CAMIÑO PORTUGUÉS

A vía de peregrinación que une o Minho con Compostela é un traxecto singular. Ás súas beiras, un feixe de aldeas moi ben conservadas, espazos patrimoniais de grande interese e recunchos verdes -coma este- que queren transportarnos a outro tempo. Compañeiros de viaxe, os xustos, moi lonxe da masificación doutros itinerarios xacobeos.

Temos feito o percorrido identificando aqueles elementos patrimoniais, ambientais, tradicionais e históricos que compre recoñecer para mellor comprender cómo se foi construíndo o Camiño e o territorio e xentes que a el asoman.

É unha mágoa que alguns treitos sexan complicados, como o que atravesa o polígono das Gándaras ou os que cruzan a N-550; a cambio temos oportunidade de descubrir pequenas xoias como a igrexa de San Bartolomé de Rebordáns, a Ponte das Febres, as aldeas de Pontesampaio, Tivó ou Francos e os conxuntos monumentais de Tui, Pontevedra, Caldas de Reis e Padrón.

Foi un dos camiños máis transitados da nosa historia, por isto ao seu carón tiveron lugar acontecementos moi senlleiros do noso pasado: a batalla de Pontesampaio, a de Rande, o primeiro ferrocarril, …

En conxunto, é unha experiencia moi interesante e recomendable en todos os aspectos.